Đổi mới công tác tuyên truyền, tăng cường giáo dục pháp luật - Hướng đi mới giảm vi phạm pháp luật và tệ nạn xã hội trong thanh thiếu nhi Hà Tĩnh
Công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh thiếu nhi, đặc biệt trong trường học ngày càng trở thành nhiệm vụ quan trọng, cấp thiết, cần được tiến hành thường xuyên, bài bản và hiệu quả. Xác định rõ điều đó, ngay từ những ngày đầu năm 2025, Ban Thường vụ Tỉnh đoàn đã chủ động tham mưu, phối hợp với Công an tỉnh Hà Tĩnh, các Đoàn trường, Liên đội trên toàn tỉnh đổi mới, triển khai đồng bộ nhiều chương trình tuyên truyền pháp luật, nhằm trang bị cho học sinh và giáo viên kiến thức, kỹ năng cần thiết để xây dựng môi trường giáo dục an toàn, lành mạnh, góp phần giảm tỷ lệ vi phạm pháp luật, tệ nạn xã hội trong thanh thiếu nhi.
Ở bậc Tiểu học, nội dung tuyên truyền tập trung vào những kỹ năng gần gũi, gắn liền với đời sống hằng ngày như: phòng tránh tai nạn thương tích, kỹ năng thoát hiểm khi xảy ra cháy nổ, đặc biệt là kỹ năng phòng chống đuối nước - vấn đề tiềm ẩn nhiều nguy cơ trong các dịp hè hoặc tại các khu vực có nhiều ao hồ, sông suối. Thông qua các bài học sinh động, trực quan, học sinh không chỉ được trang bị kiến thức mà còn hình thành thói quen tự bảo vệ bản thân, ứng xử an toàn trong mọi tình huống.
Đa dạng hóa các hình thức tuyên truyền
Đối với bậc Trung học cơ sở và Trung học phổ thông trở lên, trọng tâm tuyên truyền được mở rộng sang các vấn đề xã hội gắn với đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi, như: phòng chống bạo lực học đường, tác hại của ma túy, ý thức chấp hành Luật Giao thông đường bộ, văn hóa ứng xử trên không gian mạng, kỹ năng sử dụng mạng xã hội an toàn, cùng với kỹ năng phòng cháy, chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ. Những nội dung này không chỉ giúp học sinh hiểu biết pháp luật mà còn định hướng lối sống tích cực, trách nhiệm, hình thành ý thức “sống đẹp, sống an toàn” ngay từ khi còn trên ghế nhà trường.
Điểm nổi bật trong các hoạt động tuyên truyền là phương pháp tổ chức linh hoạt, sáng tạo, không dừng lại ở hình thức truyền đạt một chiều. Các buổi tuyên truyền được thực hiện qua sân khấu hóa, chiếu phim tình huống, đối thoại trực tiếp, giải đáp thắc mắc và xử lý tình huống giả định. Cách làm này tạo không khí sôi nổi, gần gũi, đồng thời khuyến khích sự chủ động và sáng tạo của đoàn viên, thanh thiếu nhi, giúp các bạn trở thành chủ thể tích cực trong hoạt động. Nhờ đó, kiến thức pháp luật được tiếp thu một cách tự nhiên, dễ nhớ, dễ áp dụng, góp phần hình thành phản xạ và kỹ năng xử lý thực tế.
Đoàn thanh niên các cấp triển khai tuyên truyền, giáo dục pháp luật 
Tổ chức Diễn đàn xây dựng tình bạn đẹp - Nói không với bạo lực học đường bằng hình thức sân khấu hóa Song song với công tác tuyên truyền trực tiếp, hai ngành đã phối hợp chỉ đạo tổ chức Đoàn, Công an các đơn vị, địa phương phối hợp với nhà trường triển khai nhiều mô hình mới, sáng tạo, mang tính lâu dài, trong đó tiêu biểu là mô hình “Mỗi thanh thiếu nhi là một tuyên truyền viên”. Đây không chỉ là một sáng kiến mang tính hình thức mà thực sự đã khẳng định được giá trị thực tiễn khi biến các bạn thành những “hạt nhân lan tỏa” kiến thức pháp luật trong cộng đồng. Theo đó, sau mỗi giờ ngoại khóa, các bạn không chỉ tiếp thu kiến thức cho riêng mình mà còn có trách nhiệm chia sẻ lại những điều đã học với bạn bè, người thân trong gia đình, thậm chí là hàng xóm, cộng đồng xung quanh. Chính sự lan tỏa tự nhiên, gần gũi ấy đã góp phần đưa kiến thức pháp luật đi vào đời sống xã hội một cách hiệu quả, nhẹ nhàng và bền vững.
Điều đặc biệt hơn, qua mỗi buổi tuyên truyền, các bạn dần ý thức được vai trò và trách nhiệm của bản thân trong việc tuân thủ pháp luật, biết cách bảo vệ mình và cùng chung tay xây dựng môi trường học đường, môi trường sống an toàn, lành mạnh; tránh xa các tệ nạn xã hội và chấp hành tốt các quy định pháp luật. Trong vai trò “tuyên truyền viên” không chỉ tạo ra hiệu quả lan tỏa mà còn giúp các bạn tự rèn luyện bản lĩnh, khả năng giao tiếp, thuyết trình và xử lý tình huống. Đây chính là những kỹ năng mềm quan trọng, góp phần hoàn thiện nhân cách, giúp thế hệ trẻ có thêm sự tự tin, bản lĩnh để đứng vững trước những thách thức của cuộc sống. Hơn thế, khi được giao trách nhiệm, các em sẽ ý thức rõ hơn về vai trò của mình, từ đó hình thành động lực tự điều chỉnh hành vi, tránh xa những thói quen xấu, vi phạm pháp luật.
Tại các buổi ngoại khóa, đoàn viên, thanh niên tích cực trao đổi với báo cáo viên Qua các cuộc khảo sát nhanh sau tuyên truyền, đa số thanh thiếu nhi bày tỏ sự hứng thú, sẵn sàng tương tác, trao đổi thẳng thắn với diễn giả, công an, thể hiện thái độ tích cực trong việc tiếp nhận kiến thức pháp luật. Điều đáng mừng là không ít bạn đã mạnh dạn chia sẻ những suy nghĩ, những băn khoăn thường gặp trong cuộc sống, thậm chí đưa ra các ý tưởng, sáng kiến mới mẻ để góp phần xây dựng một môi trường an toàn, lành mạnh, thân thiện. Chính sự chủ động đó đã cho thấy công tác tuyên truyền không còn là hoạt động một chiều, khô cứng, mà thực sự đã trở thành “cầu nối” gần gũi giữa lực lượng công an với thế hệ trẻ. Nhờ làm tốt công tác tuyên truyền, tình trạng học sinh vi phạm Luật Giao thông, tụ tập gây gổ, đánh nhau hay sử dụng mạng xã hội thiếu lành mạnh đã từng bước được kiềm chế. Nhiều trường học trên địa bàn đã ghi nhận rõ sự chuyển biến trong nhận thức và hành vi của học sinh: các em đi xe đạp, xe đạp điện đội mũ bảo hiểm đầy đủ, không còn tình trạng tụ tập đua xe; tinh thần đoàn kết, tương trợ trong trường lớp được phát huy; văn hóa ứng xử trên mạng xã hội cũng dần văn minh, đúng mực hơn.
Không chỉ dừng lại ở những thay đổi trước mắt, các buổi tuyên truyền còn mang lại hiệu quả lâu dài, khi giúp thanh thiếu nhi hình thành thói quen tôn trọng pháp luật, biết tự bảo vệ mình và nhắc nhở bạn bè cùng thực hiện. Đây chính là “lá chắn mềm” nhưng bền bỉ để phòng ngừa từ sớm, từ xa những nguy cơ vi phạm pháp luật, tệ nạn xã hội xâm nhập học đường. Bên cạnh đó, công tác phối hợp giữa tổ chức Đoàn với Công an cũng góp phần củng cố niềm tin, sự gắn kết giữa lực lượng vũ trang với thầy cô và phụ huynh, khẳng định vai trò đồng hành vì sự phát triển toàn diện của thế hệ trẻ. Đến nay, tỷ lệ đoàn viên, thanh thiếu nhi vi phạm pháp luật và tệ nạn xã hội trên địa bàn Hà Tĩnh đã giảm hơn 15% so với năm 2024.
Tổ chức ký cam kết với giáo viên, phụ huynh học sinh Thời gian tới, Ban Thường vụ Tỉnh đoàn xác định công tác tuyên truyền, giáo dục pháp luật cho thanh thiếu nhi, đặc biệt là thế hệ đang ngồi trên ghế nhà trường tiếp tục là nhiệm vụ trọng tâm, thường xuyên và lâu dài. Tổ chức Đoàn, Đội không ngừng đẩy mạnh các chương trình phối hợp với Công an, Sở Giáo dục và tạo sự gắn kết với phụ huynh để tạo nên sức mạnh đồng bộ trong việc giáo dục, định hướng thế hệ trẻ. Mục tiêu quan trọng nhất là giúp hình thành bản lĩnh vững vàng, nhân cách tốt đẹp và ý thức công dân có trách nhiệm. Các bạn sẽ trở thành những người trẻ “biết luật, hiểu luật, sống và làm việc theo pháp luật”, sẵn sàng bảo vệ chính mình, bảo vệ bạn bè và đóng góp tích cực cho sự bình yên của cộng đồng. Đây cũng là bước chuẩn bị hành trang quý báu để các em tự tin vững bước trên con đường học tập, lập thân, lập nghiệp sau này.
Ý kiến bạn đọc